Schuldhulpexpert: 'Als je het gevecht tegen schulden hebt verloren, ga je de post ook niet meer openmaken'

Het begon heel klein bij Van Heydoorn, eigenlijk al meteen nadat hij 18 werd. "Lenen van vrienden, uitgaan, je wilt ook meedoen", zegt hij in Geld of je Leven. "Geld dat ik eigenlijk aan studieboeken of studiegeld moest besteden, gebruikte ik voor mezelf. Het sloop erin. Ik heb weinig financiële educatie gehad, dat is voor veel mensen nog steeds een probleem."

De situatie werd stressvol toen de deurwaarder het eerst voor de deur stond, zegt Van Heydoorn. "Die kwam met een aangetekende brief. Ik had eigenlijk geen idee waar die voor was, dus ik nam hem aan en legde hem weg. Dat doen mensen met schulden. Als je weet dat je het gevecht om iets aan je schulden te doen hebt verloren, ga je je post ook niet meer openmaken."

Op de vlucht 

Het duurde 15 jaar voordat hij hulp durfde te zoeken. “Op een gegeven moment ga je vechten en probeer je een regeling te treffen, maar alle schuldeisers willen meer dan je kan bieden”, zegt hij. "Het is een gevecht. Op gegeven moment verlies je dat, en dan is de volgende stap: vluchten." 

Van Heydoorn deed dat letterlijk: hij reisde zonder met vrienden, familie of schuldeisers te overleggen af naar Brazilië. “Weg van de enveloppen, weg van de mensen die mij mogelijk vervelende vragen konden gaan stellen. Maar het werkte averechts, na een jaar ben ik teruggekomen. Toen waren de schulden er nog, en ik was bij systeembanken als persona non grata gekenmerkt. Ik kon nergens meer een rekening openen.” 

Goed doorvragen

Uiteindelijk klopte hij aan bij schuldhulpverlening, die hem hielp zijn leven weer op de rails te krijgen. Dankzij zijn ervaringen weet hij hoe moeilijk het is voor mensen die diep in de schulden zitten om om hulp te vragen.

Het is daarom heel belangrijk dat huisartsen en psychologen goed doorvragen als ze vermoeden dat er schuldenproblematiek bij iemand speelt. "Voor professionals is het een vervelende vraag om te stellen, maar de schuldenaar - die het niet graag uit zichzelf vertelt - wil wel graag dat aan hem gevraagd wordt."

En je kunt er maar beter zo vroeg mogelijk bij zijn. Want schaarste werkt schaarste in de hand, zegt Van Heydoorn. "Als je helemaal nooit wat hebt en je krijgt 25 euro, dan ga je eerder naar de Chinees voor een maaltijd van 22 euro in plaats van naar de supermarkt voor boodschappen van 15 euro. Je gebruikt dan niet je prefrontale cortex, de plek in je hersenen waar je executieve functies zitten. Maar je leunt meteen op je dierlijke brein. Op overleven, zo snel mogelijk dat wat je mist, vervullen.”