Dit is waarom klimaatactivist Rozemarijn van 't Einde de klimaattop boycot
Klimaatactivisten staan voor een moeilijke keuze: de klimaattop die deze maand in Egypte plaatsvindt boycotten, vanwege het gebrekkige klimaat- en mensenrechtenbeleid van het gastland? Of wel gaan om dat probleem ter plekke aan de kaart te stellen? Klimaatactivist en theoloog Rozemarijn van ‘t Einde kiest voor dat eerste.
Bij de vorige klimaattop in Glasgow waren klimaatactivisten nog volop aanwezig. Bij de editie van dit jaar lijkt dat anders te gaan liggen. Verschillende actiegroepen hebben laten weten niet te komen en ook de prominente activiste Greta Thunberg reist niet af naar Sharm-el-Sheikh in Egypte, waar de top plaatsvindt.
“Klimaatactivisten uit Egypte hebben ons opgeroepen om niet te gaan, omdat het land de top inzet om het eigen beleid te greenwashen”, zegt Van ‘t Einde. Egypte haalt meer dan 90 procent van zijn energie uit fossiele brandstoffen. “Ze maken goede sier met de productie van groene waterstof, maar dat maken ze vooral voor de export.”
Druk zetten in eigen land
Een andere reden om niet te gaan is voor de activisten de mensenrechtensituatie in Egypte. “Het is een van de meest onderdrukkende regimes die er zijn, dat zich met deze top als een goed land probeert te presenteren. Bovendien hebben ze alle activiteiten die met klimaatactivisme te maken hebben afgelast, dus heeft het voor ons sowieso niet veel zin om te komen.”
Dat ze niet naar de top afreist, betekent niet dat ze stil gaat zitten. “De Egyptische klimaatactivisten hebben ons opgeroepen om ons niet door hun regering als propaganda te laten gebruiken en druk te zetten op onze eigen regeringen. Dat kunnen we hier beter doen dan daar. Rutte wil in Nederland al niet met ons spreken, dus dat gaat daar ook niet lukken.”
Geen poedelprijs
Er is onder activisten ook kritiek op het hele idee van de klimaattop zelf. Het heeft ook wel iets ironisch: tienduizenden deelnemers die met vervuilende vliegtuigen naar dezelfde plek vliegen om het daar over het redden van het klimaat te hebben.
“Als ze daar daadwerkelijk bezig zouden gaan met het veiligstellen van het leven op aarde, snap ik dat ze fysiek bijeen willen komen”, zegt Van ‘t Einde. “Maar wat er in de praktijk gebeurt, is dat er beloftes worden gemaakt voor de goede sier. Zonder dat de vooruitgang die nodig is wordt bereikt.”
Landen maken op elke klimaattop wel concrete afspraken die het klimaat verder moeten helpen, maar klimaatorganisaties hebben vaak kritiek op de effectiviteit daarvan. Zo tekenden meer dan honderd landen vorig jaar een verklaring waarin ze beloofden in 2030 te stoppen met ontbossing, maar er waren geen sancties voor het breken van die afspraak.
“Natuurlijk is er vooruitgang, maar de wetenschap is duidelijk: we moeten onder de anderhalve graad opwarming blijven. Zonder rigoureuze aanpak komen we daar niet. Dan kun je zeggen ‘we komen in de buurt’, maar er is geen poedelprijs voor leuk geprobeerd.”
Burgerberaad
Hoe moet het dan wel? Een van de wijzigingen die Van ‘t Einde direct zou doorvoeren, is dat de delegaties van fossiele bedrijven niet langer aan tafel mogen zitten. “Vorig jaar was de delegatie van de fossiele industrie groter dan de die van welk land dan ook”, zegt Van ‘t Einde. “Wat hebben ze daar te zoeken? Ze hebben de aarde vernield en twijfel gezaaid. Als je wilt stoppen met roken vraag je ook niet aan Marlboro om mee te denken.”
Wat haar helemaal een mooie oplossing lijkt is het idee van een internationaal burgerberaad. “Het probleem met leiders is dat ze belangen hebben om herkozen te worden, en banden hebben met de fossiele industrie”, zegt ze. ”Als je een groep willekeurig gekozen burgers zonder belangen selecteert en die samen laat nadenken over klimaatbeleid, kom je tot veel betere oplossingen. In verschillende landen hebben ze hier al positieve ervaringen mee”