Ethicus Jilles Smids: 'Een gesprek bij wettelijke geslachtsverandering is niet te veel gevraagd'
"Alleen een persoon zelf kan het gender aangeven", stelt Jilles Smids, filosoof en ethicus aan het Erasmus MC. Toch is hij geen voorstander van het nieuwe wetsvoorstel om je geslacht wettelijk te kunnen aanpassen zonder gesprek bij een hulpverlener, zoals een arts of psycholoog. "Een deskundigenverklaring is een zorgvuldigheidscheck of deze eigen beslissing weloverwogen is en of het niet voorkomt uit psychische problematiek."
"De Raad van State is is op het punt van zelfdiagnose kritisch en geeft aan dat het kabinet niet duidelijk maakt waarom het gesprek voor de wettelijke verandering nu niet meer nodig zou zijn", zegt Smids. "Met name bij jongeren speelt psychische problematiek echt een rol. Laatst las ik een interview waarin deskundigen aangaven dat de helft van de jongeren die hun gender willen aanpassen kampt met psychische problemen of identiteitsproblematiek."
Hij noemt een aantal landen die volgens hem een voorbeeld vormen voor de uitvoering van transities: "Finland en Australië hebben in de medische transitie gezegd dat ze eerst aan de slag gaan met psychische problematiek, anders kunnen ze geen goede diagnose stellen. Ik snap niet dat dat in Nederland wel kan, dat je op de zelfdiagnose af gaat. Het aangeven van je genderidentiteit is geen diagnose, maar een onderdeel. Er zijn meer dingen die daarbij een rol spelen."
"Deze nieuwe wetgeving maakt het mogelijk dat er een groep jongeren is die heel overtuigd zijn om in transitie te gaan, maar dat later misschien willen terugdraaien", zegt Jilles. "Gelukkig kun je het terugdraaien, maar het is niet zo dat het kosteloos is. Er kunnen ook gevoelens van schaamte bij komen. Ook heb je te maken met de ouders die vertellen dat het een ingrijpend iets is en deze wet maakt het mogelijk dat kinderen niet alleen thuis komen met de boodschap dat ze van geslacht willen veranderen, maar ook dat ze in hun paspoort al hun naam hebben veranderd. Een paar gesprekken als minimale zorgvuldigheidstoets om dit soort dingen te voorkomen lijkt me niet te veel gevraagd", aldus Smids.
Ook maakt hij zich zorgen als het gaat om het verlagen van de leeftijdsgrens van de wettelijke geslachtswijziging van 18 naar 16. "Ik ben voorstander om de leeftijdsgrens te behouden. Wanneer iemand 16 jaar is is de ontwikkeling nog niet afgerond. Ook al is het een groep van 5-10 procent: je moet de zorgvuldigheid behouden."