'Forestmaker' Tony Rinaudo ontdekte een nieuwe manier van bosherstel in Afrika
De 'gekke witte boer' werd landbouwkundige Tony Rinaudo genoemd toen hij in 1984 begon met het planten van bomen op dorre Afrikaanse vlaktes. Toch ontdekte hij een methode die er nu voor zorgt dat duizenden bomen groeien in woestijnachtige gebieden. En dat zónder er eentje te planten. Heeft hij de oplossing tegen klimaatverandering in Afrika gevonden?
Het is in 40 jaar nog nooit zo droog geweest in Afrika, wat voor een groot deel te wijten is aan klimaatverandering. Door deze droogte groeit er bijna niets en kan ook het vee niet meer leven, terwijl de lokale bevolking in de meeste gevallen leeft van vee of landbouw. Veertig jaar geleden trof Tony Rinaudo de streek waar hij heen verhuisde, in het Afrikaanse land Kenia, ook aan in deze staat. "Toen we daar aankwamen was het een dorre vlakte met hier en daar een struik. Terwijl er voor die tijd veel groen was, hier en daar een spreng en zelfs wilde dieren."
Frustrerend
De landbouwkundige, die opgroeide in Australië, besloot zich in te zetten om bomen te planten. Dat was volgens deskundigen in die tijd de manier om droogte tegen te gaan, maar voor Tony was het vooral frustrerend. "Het planten van bomen in harde omgevingen heeft een hele lage succesfactor. 80-90% van de bomen kunnen doodgaan. Bomen zijn wel heel belangrijk. Zonder beschutting van bomen kan er geen agricultuur bestaan omdat de wind en de warmte dan vrij spel hebben. Daarnaast dragen bomen bij aan de vruchtbaarheid van de grond. Het was dus om veel redenen nodig, maar het werkte niet."
Tot iets op een dag Tony’s aandacht trok. "Mijn oog viel op een struik, als je naar het blad keek zag je dat het een boom was. Elk blad heeft namelijk een signatuur waaraan je kunt zien of het van een struik of een boom is. Toen veranderde alles. Ik veegde de grond weg en onder het zand zag ik een boomstronk."
Wortelstelsel
Zijn vermoeden was dat diep in de droge grond een wortelstelsel van bomen moest zijn. Een ondergronds bos als het ware, van bomen die zijn omgehakt, maar waarvan de wortels nog bestaan. Die zitten zo diep in de grond dat ze nog wel bij water en voedingsstoffen kunnen komen en geen last hebben van de droogte. Zijn vermoedens bleken te kloppen.Tony ontwikkelt een methode om van de takken die uit het zand steken weer bomen te maken.
Tony legt uit hoe de kleine takken kunnen worden gesnoeid en onderhouden zodat daar een boom uit voort kan komen. "Je moet competitie weghalen door de andere takken van de struik weg te snoeien. Elke groeiende tak stuurt namelijk een chemische boodschap naar de wortels om hem te voeden. De energie is dan verdeeld en wordt daarmee ook minder. Door takken weg te halen stuur je alle energie naar één tak die de stam van de boom wordt. Die ondersteun je met een stok."
Macroklimaat
De groei van al die bomen heeft een flinke impact op het klimaat, legt Tony uit. "Deze bomen veranderen het microklimaat van een gebied. Als je dat op grote schaal doet, verander je het macroklimaat. Als we dit uitvergroten kunnen we een grote impact maken op de klimaatverandering", vertelt hij. "Er zit geen nadeel aan deze manier, alleen maar voordelen. Het lijkt bijna te mooi om waar te zijn."
Hoewel niet iedereen in de ontdekking van Tony gelooft, merkt hij wel dat er steeds meer bewustzijn omheen wordt gecreëerd. "Ons project loop nu in 29 landen, maar er is nog meer nodig over de wereld." Om ook op grote schaal verschil te kunnen maken moeten nog miljarden hectaren bos worden gerealiseerd. Grote delen van Afrika zullen moeten overgaan op de herbebossingsmethode van Tony. "De aarde zit in een crisissituatie. Het leven hier op aarde zal onleefbaar worden, tenzij we iets doen."
Het verhaal van Tony en ook van Rose en Nathan waren zaterdag 15 oktober te zien in het EO-programma Crux. De aflevering is terug te zien via NPO Start.