‘Het is voor de maatschappij beter als ex-gedetineerden een goede kans krijgen’

Veel ex-gedetineerden lopen aan tegen een stempel van de samenleving, zegt Prisca van der Roest, maatschappelijk werker bij Gevangenenzorg Nederland. "Je krijgt een straf van de rechter, maar eigenlijk krijg je vanuit de maatschappij levenslang."
Jaarlijks komen er in Nederland ongeveer 30.000 volwassen gedetineerden vrij. Als maatschappelijk werker nazorg begeleidt Van der Roest de bezoektrajecten tussen vrijwilligers en ex-gedetineerden. Zij kunnen tegen verschillende dingen aanlopen. “Wat echt een groot probleem is, is om in deze tijd huisvesting te vinden. Terwijl dat wel iets is waar mensen heel erg behoefte aan hebben.”
Ook een goed sociaal netwerk en vangnet is belangrijk, zegt Van der Roest. “Dat is ook iets wat vaak ontbreekt. Het kan zijn dat de familie al zoveel heeft meegemaakt, dat ze zich hebben teruggetrokken. Maar ook kan het zijn dat iemand in een netwerk zit dat gewoon niet goed is, bijvoorbeeld omdat vrienden zelf drugs gebruiken. Als je daarmee wil breken, ben je helemaal alleen. Ik durf wel te zeggen dat als je een goed vangnet hebt, de kans groot is dat het echt wel goed gaat komen.”
Stigma
Waar ook veel ex-gedetineerden tegenaan lopen, is een stempel van de samenleving. “Wat we veel terughoren, is: ik ben wel vrij, maar mensen gaan toch liever niet met me om. Dat is wel echt iets waar ze tegenaan lopen. Je krijgt een straf van de rechter, maar eigenlijk krijg je vanuit de maatschappij levenslang.”
Dat levert dilemma’s op voor mensen die uit de gevangenis zijn gekomen. “Pas sprak ik iemand die eerlijkheid erg belangrijk vond Als hij iemand ontmoette, vertelde hij eerlijk dat hij had vastgezeten. Maar hij merkte dat de deur dan echt dicht ging. Dat is echt een dilemma waar mensen mee te maken hebben. Ook als het gaat om zoeken naar werk. Terwijl ze juridisch echt vrij zijn.”
Maatschappij
Daarin ziet ze ook een taak weggelegd voor de maatschappij. “Als Gevangenenzorg Nederland zijn we ook bezig om ons netwerk van werkgevers uit te breiden, zodat mensen de mogelijkheid krijgen om ergens weer te starten met een baan. Pas nog maakten we mee dat een hulpvrager opnieuw een kans kreeg waar hij ontzettend blij mee was en ook het bedrijf zei: we zijn gewoon hartstikke blij met deze goeie werknemer. Uiteindelijk is het voor de maatschappij denk ik ook beter als mensen gewoon wel een goede kans kunnen krijgen als ze terugkeren in de maatschappij.”
Tegelijk snapt ze dat het best een stap kan zijn. “Het is natuurlijk ook onbekendheid met de doelgroep. Mensen moeten een kans krijgen, maar liever niet bij mijn buren, is vaak het idee. Ze willen graag hun eigen veilige leventje hebben. Ik werk hier inmiddels al zolang, dat ik elke keer weet: het is gewoon een mens met wie ik praat. Ik hoor geen delictpleger. Maar als je alleen de kranten leest en de mensen niet ziet, lijken het allemaal monsters en gewetenloze mensen. Maar dat is niet zo.”
Wat doet het met mensen als ze deze drempels ervaren? “Het gevaar is dat het mensen laat denken: het maakt toch niet uit wat ik doe, want mensen denken toch al het slechte van me. Waarom zou ik bijvoorbeeld niet meer voor het snelle geld gaan? Keihard werken aan je re-integratie wordt dan niet beloond, als de samenleving hier niet voor open staat.”