Historicus Wim Berkelaar: 'Nederlandse monarchie is kwetsbaarder dan de Engelse'

Met het overlijden van de Britse koningin Elizabeth, die zeventig jaar lang het boegbeeld was van de Britse monarchie, openen nu de deuren van een nieuw tijdperk. Wat betekent dat voor de monarchie? "In Engeland bestaat de monarchie al vier eeuwen", zegt Berkelaar, verbonden aan het Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme aan de Vrije Universiteit Amsterdam. "Je kunt je Engeland eigenlijk niet als republiek voorstellen. Voornamelijk door de typisch Engelse traditie denk ik dat de monarchie nog een lange toekomst heeft." Daarom verwacht hij dat ook prins George, de 9-jarige kleinzoon van Charles, ooit nog koning wordt.

“Ik denk dat de koningin populairder was dan de monarchie zelf, omdat ze zo lang op de troon zat", zegt Berkelaar. "Iedereen onder de 70 jaar heeft nooit geleefd zonder dat ze de koningin van Engeland was." Dat brengt mogelijk moeilijkheden mee voor de nieuwe koning: "Het is wel zo dat koning Charles zeer activistisch is. Hij zal onder een vergrootglas komen te liggen en moet wel opletten dat hij geliefd blijft. Maar de monarchie in Engeland kan zeker wel een stootje hebben.”

Koningshuis in Nederland
In Nederland ligt dit anders, stelt Berkelaar. "Onze monarchie moet niet veel fratsen hebben, zeker koning Willem-Alexander en koningin Maxima moeten oppassen." Zo verwijst hij naar het Kroondomein, dat een aantal maanden per jaar dicht gaat zodat de koning kan jagen, en de vakantie naar Griekenland in coronatijd. "Nederland is, anders dan Engeland, geen standenmaatschappij, maar meer een gelijkwaardige maatschappij. Mensen houden niet houden van het etaleren van rijkdommen en pracht en praal. Hier is het: doe maar normaal, dan ben je al gek genoeg."

Er is volgens Berkelaar nog een reden waardoor de monarchie van Engeland minder kwetsbaar is: "In Engeland heeft de monarchie grote afstand tot bevolking: de koningin heeft een soort afstand heeft gehouden tot het publiek. De kracht daarvan is dat het iets bijzonders blijft. In Nederland is dat anders: als onze koning Willem-Alexander gek doet, kan hij zijn populariteit snel kwijtraken. Dat maakt de monarchie kwetsbaarder."