Hoogleraar Europees Openbaar Bestuur: 'Europese besluiten zijn stuk lastiger terug te draaien'
Er wordt steeds meer Europees besloten, constateert Adriaan Schout, hoogleraar Europees openbaar bestuur aan de Radboud Universiteit en Europa-expert bij Instituut Clingendael. En dat is niet zonder risico's.
Er klinkt nog weleens het argument dat we niet mogen klagen over Brussel, omdat we zelf immers met wetten en verdragen hebben ingestemd. Maar wetgeving is een dynamisch iets, zegt hoogleraar Schout in Dit is de Dag (Radio 1). "Je spreekt dingen af, je wil dingen regelen of je leert dat je het niet goed gedaan hebt. Of het sentiment in de bevolking verandert."
Er is wel degelijk een trend gaande waarbij meer Europees besloten wordt, zegt hij. "Ik noem dat een opwaartse harmonisatietrend. In feite is dat gewoon een verdichting van de Europese wet- en regelgeving. Daar moet je mee oppassen, want het raakt natuurlijk wel het hart, ook van je economie en wat je maatschappelijk zelf kan regelen. En nu is het zo dat de Europese wetgeving stapsgewijs omhoog gaat en scherper wordt."
Bijsturen
Dit betekent niet zozeer dat de macht van het Nederlandse parlement kleiner wordt. "Maar dit is een trend en daar heeft het invloed op. Nu is het zo dat als het nationale wet- en regelgeving is, dat je dit kunt bijsturen door een motie in te dienen en te kijken of er een meerderheid is om dit te veranderen."
In Nederland hebben we ontzettend veel wetgeving ook weer kunnen terugdraaien, zegt Schout. "Dat is voor onze economie ook heel belangrijk geweest. Maar als je in Nederland nu bepaalde dingen wil herzien, zoals het sociaal model of stikstofprobleem, dan heb je nieuwe Europese wetgeving nodig. Dan heb je een voorstel van de Commissie nodig en het parlement moet er mee instemmen. Daarbij zit je met 27 lidstaten."
Fuik van wetgeving
Deels is dit een landelijk probleem omdat we dit zelf ook een beetje gedaan hebben, zegt Schout. "Maar de Commissie wil die wetgeving ook niet openbreken, want dan komen andere landen met hun eigen onderwerpen aanzetten. Dus dit is wel een fuik van Europese wetgeving. Daarmee wil ik niks afdoen aan het belang van harmonisatie, maar het wordt steeds meer."
Daarom is het goed om hier over na te denken, vindt hij. "We zien ook hoe we verder we komen met onze economische ontwikkeling en sociaal-maatschappelijke processen, hoe groter dit probleem gaat worden.”
Wolf
Een voorbeeld waarbij tegen Europese regelgeving aangelopen wordt, is de strijd van de noordelijke provincies tegen de wolf. "Het is prima om aan landen eisen te stellen hoe ze hiermee om gaan", vindt Schout. "Maar een land moet toch ook zelf kunnen zeggen hoe ze met deze problematiek om wil gaan en welke keuzes ze daarop wil maken."
