Hoogleraar hightech systemen: 'Met technologie kunnen we ontzettend veel maatschappelijke problemen oplossen'

Een chip in je lijf: het is veel dichterbij dan we denken, zegt Steinbuch in Dit is de Dag. "Iemand met een pacemaker heeft eigenlijk ook een chip geïmplanteerd. Ook gehoorapparaten die in je binnenoor zitten, zitten in je huid. De ontwikkelingen gaan steeds verder, met name om medische problemen te helpen oplossen."

Bijvoorbeeld als je niet kan zien, vertelt hij. "Voor mensen die blind zijn geworden of geboren, komen er steeds meer mogelijkheden om chips te implanteren vlak tegen je hersenen aan en weer zichtsensatie te geven. Het zijn technische hulpmiddelen die je niet meer op je lijf draagt, maar echt in je lijf gaan zitten."

Hij vindt het een goede zaak dat er mensen zijn die het al uitproberen. "Eerst zal er een grote groep mensen zijn die zo’n chip willen omdat het medisch belangrijk is, maar er zullen steeds meer functies komen waarbij mensen gemotiveerd zijn om die te hebben."

Volgens hem zit er weinig verschil tussen om die functie in je smartphone dicht tegen je lijf aan te hebben dan een chip in je lijf: "Daar zit emotioneel een verschil tussen, maar niet principieel, denk ik."

Controle

In de praktijk zijn er ook bedrijven die pasjes voor toegang en het kopieerapparaat vervangen voor chips. Levert dat geen druk op om er eentje te laten zetten? "Die gevaren zijn er zeker", zegt Steinbuch. "Ik vind dat de eindgebruiker altijd in control moet zijn. Als ik besluit bij een bedrijf te willen werken die van mij eist dat ik zo’n chip heb, dan moet ik van dat bedrijf ook de mogelijkheid krijgen om dat ook met mijn smartphone te doen. Want anders ga je ongelijkheid creëren in de samenleving en dat is totaal ongewenst. Maar ik denk dat dat ook goed kan."

Daarbij wil hij niet uitgaan van doemscenario’s, zoals tegenstanders. "We moeten uitgaan van de reden dat wij technologie verder willen ontwikkelen. De belangrijkste reden is dat technologie zo krachtig wordt, dat we ontzettend veel maatschappelijke problemen kunnen oplossen. Vanuit het beginpunt moet je redeneren waarom het zinvol is."

Ethische vragen

Als het alleen een gadget is die eigenlijk weinig meerwaarde heeft en alleen maar tot versnelling van de maatschappij, hebben de nieuwe technologieën volgens hem weinig meerwaarde. "Ik verwacht ook niet dat dat een grote vlucht gaat nemen, maar je moet daarmee de discussie over ethiek in de techniek niet uit de weg gaan. Maar juist laten ontstaan omdat ook binnen die medische toepassingen al die ethische vragen ook belangrijk zijn."

Dat wil niet zeggen dat er in de praktijk geen problemen ontstaan. "Dus ethiek van de techniek is een essentieel vak voor alle ontwikkelaars, gebruikers en bedrijven die ontstaan rondom nieuwe technologie. Maar het heeft niet zoveel zin om uit te gaan van doemscenario’s. Je moet ze alleen maar gebruiken om te zorgen dat het de goede richting op leidt. We gaan de wereld redden door technologie op een goeie manier voor de maatschappij in te zetten."