Italië-journalist Andrea Vreede over winst Meloni: 'Italië heeft een grote afhankelijkheid van de EU'

Met haar verkiezingswinst mag de conservatief-rechtse Giorgia Meloni zich hoogstwaarschijnlijk de eerste vrouwelijke premier van Italië noemen. Haar partij Fratelli d'Italia zal hoogstwaarschijnlijk een rechts blok vormen met de partijen Lega en Forza Italia. 

Fascisme
In verschillende media wordt Meloni verbonden met het facisme. Onterecht, vindt Vreede. "Ik vind dat heel veel mensen in het buitenland hysterisch reageren. Dat komt doordat het woord fascisme hysterie oproept."

Meloni's partij heeft onmiskenbaar fascistische wortels, zegt Vreede. "Maar de partij is binnen een democratisch systeem uitgegroeid tot een zeer traditionalistische, ultraconservatieve en nationalistische partij. Het is eerder populisme dan extreem rechts." 

De partij deelt waarden waar het fascisme ook voor staat, zegt Vreede: "Een veilige samenleving, geen immigranten: dat zit in haar wortels. Dus vind ik haar partij ultraconservatief en nationalistisch. Daarmee zijn ze niet van plan de democratie om te gooien."

Verkiezingswinst
De verkiezingswinst van Meloni had met andere zaken te maken, zegt Vreede: "Ze haalt veel winst uit het feit dat ze als enige partij in de oppositie zat tijdens de regering van voormalig premier Mario Draghi. Ook omdat centrumlinks geen krachtige coalitie heeft gevormd en verbrokkeld heeft meegedaan aan de verkiezingen."

"Veel mensen worden aangesproken door haar woorden omdat ze in de oppositie heeft gezeten en omdat de centrumlinkse oppositie niet goed heeft uitgepakt", zegt Vreede. "Haar grote kracht is dat ze oppositie heeft weten te voeren tegen Draghi en zich heeft weten te presenteren als een nieuwe politicus. En dat terwijl ze al 25 jaar in de politiek zit."

De positie die Italië nu heeft binnen de EU gaat wel veranderen, zegt Vreede. "Italië zal minder belangrijk worden. Niemand had zoveel invloed als Mario Draghi, de voormalige premier van Italië en voormalig voorzitter van de Europese Centrale Bank." Dat wil niet zeggen dat Italië niet zal opvallen: Europa zal wel last hebben van Meloni, denkt Vreede, "Maar ze zal geen grote problemen veroorzaken. Want dat kan Italië niet veroorloven en dat weet Meloni heel goed."

Natuurlijk zal het ook gaan schuren met de EU, zegt Vreede. "Maar dan vooral in woorden. Ze zal beloftes waar moeten gaan maken. Denk bijvoorbeeld aan het immigratiebeleid of het verbeteren van de concurrentiepositie van bedrijven via hervormingen." Ze wijst erop dat Italië een democratisch framework is die sterk verbonden is met de Europese Unie. "Daar zit ze met haar toekomstige regering aan vast." 

Afhankelijkheid
Italië heeft een grote afhankelijkheid van de EU, zegt ze. Als voorbeeld noemt ze het Covid-herstelfonds, waar het land vele miljarden uit krijgt. "Ze krijgen heel veel geld en ondanks dat ze misschien wil heronderhandelen, lopen er al dingen. Qua beleid zit ze vast als een huis. Ook zij heeft te maken met de energiecrisis en inflatie. Hoe lastig kan je dan zijn?"

Daarnaast noemt ze meer redenen waarom Italië de EU gunstig gezind is. Eerder was de partij van Meloni voor het verlaten van de EU, maar nu niet meer. "Het land heeft een gigantische staatsschuld en heeft in deze tijden van een mogelijke recessie, energiecrisis en internationale spanningen rust aan stabiliteit." "Ook heeft ze de Russische president Putin krachtig veroordeeld en steunt ze de hulp aan Oekraïne. Daarnaast is ze absoluut pro-NAVO en heeft ze de financiële markt gerustgesteld, zo wil ze een internationaal gewaardeerde minister van Financiën benoemen."

Uiteindelijk zal er wel een andere sfeer heersen in Italië, denkt Vreede. "Mensen in Italië willen veiligheid, stabiliteit, zijn bang voor armoede door de hoge prijzen en energierekeningen. Daar moeten Meloni en haar coalitiegenoten iets aan doen. Haar wacht een zware taak.”