Maarten van Rossem: ‘Monarchieën functioneren alleen als ze niks te vertellen hebben’

Heeft de monarchie toekomst nu de Britse koningin, na ruim zeventig jaar op de troon te hebben gezeten, is overleden? Maarten van Rossem, historicus en schrijver: "Op de korte en middellange termijn wel. Om de eenvoudige reden dat ze niks te vertellen hebben. Alleen dan kunnen ze voortbestaan. Politiek zijn koningshuizen betekenisloos. Ook is het duidelijk dat mensen gek zijn op de poppenkast.” 

Toch vraagt hij zich af of de monarchie ook op de lange termijn bestendig is. “Op de lange termijn, als Europa sterk verandert in cultuur, durf ik niet te zeggen of koningshuizen ook blijven bestaan”, zegt hij. “Als Europa sterk verandert in cultuur. Ik vermoed dat omdat nationale gevoelens in intensiteit zullen afnemen.” 

In het veelgehoorde argument dat het koningshuis zorgt voor een gevoel van eenheid onder de bevolking, kan hij zich niet vinden. “Als ze er morgen mee stoppen, voel ik niet iets minder voor Nederland dan dat ik er nu voor voel. Dat heeft meer te maken met de taal die we spreken, ons klimaat en ons landschap.”

Gedragen

In Nederland vindt hij het onverstandig dat alle kleinkinderen van prinses Juliana prinsen en prinsessen zijn geworden, zegt hij. “Ook wat je ziet bij prins Bernhard junior vind ik vrij onverstandig, dat je als prins in de onroerend goed-handel gaat terwijl dit een vrij duistere reputatie heeft. Zolang ze niks te vertellen hebben en niet voor controverse zorgen, kunnen ze overleven.”

Democratische beginselen
De monarchie is strijdig met democratische beginselen, zegt Van Rossem: “Het is totaal ondemocratisch als je naar de opvolging kijkt. Het is het overblijfsel uit andere tijden, toen mensen dachten dat de vorsten van God gegeven waren. Koningin Elizabeth dacht dat ook en dat houdt je op de rails. Maar ik heb wel het vermoeden dat koning Willem-Alexander dat helemaal niet denkt.”