Moet het OV gratis worden voor mensen met een laag inkomen?
GroenLinks en PvdA willen experimenteren met gratis openbaar vervoer in steden en op het platteland voor mensen met de laagste inkomens. Ook willen de twee partijen de eerdere prijsverhogingen van kaartjes terugdraaien door rijke burgers en bedrijven meer belasting te laten betalen.
Dat staat in het plan ‘Iedereen stapt in’ dat GroenLinks en Partij van de Arbeid maandag presenteerden. In dit plan spelen betaalbaarheid, bereikbaarheid en duurzaamheid een grote rol bij het tegengaan van 'vervoersarmoede'. Volgens de twee partijen zorgt het openbaar vervoer letterlijk voor verbinding tussen mensen en speelt het daarmee een cruciale rol in de samenleving.
Betaalbaarheid
Naast het idee om het OV gratis te maken voor mensen met het laagste inkomen, wordt voorgesteld om de recente prijsstijgingen van vervoerskaartjes weer ongedaan te maken. Volgens de partijen is het moeilijk uit te leggen dat automobilisten wel zijn gecompenseerd voor de stijgende brandstofprijzen, maar reizigers in het openbaar vervoer werden geconfronteerd met prijsstijgingen.
Bij de NS werden treinkaartjes 4,3 procent duurder. De kaartjes voor de bus, tram en metro zelfs tot 7 procent. Het Centraal Plan Bureau heeft berekend dat het zo’n 400 miljoen euro kost om deze prijsverhoging terug te draaien. GroenLinks en PvdA willen dit oplossen door rijke burgers en bedrijven meer belasting te betalen.
Bereikbaarheid
Ook wordt gepleit voor een bereikbaarheidsnorm van drie kwartier. Dit betekent dat belangrijke voorzieningen zoals school, werk of de huisarts binnen die tijd bereikbaar moeten zijn met een vorm van openbaar vervoer. Dit is belangrijk voor mensen bij wie het OV de enige reismogelijkheid is, vinden de partijen. Zij dreigen anders geïsoleerd te raken.
Voor wie dit niet haalbaar is, moet de mogelijkheid zijn om taxivouchers aan te vragen via het gemeenteloket zodat iemand zich tegen de reguliere tarieven kan laten vervoeren. Gemeenten moeten dit vervolgens kunnen declareren bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Ook vinden de twee politieke partijen dat de eerdere prijsstijgingen in het openbaar vervoer moeten worden teruggedraaid. Dit zal zo’n 400 miljoen euro kosten, iets dat je volgens hen kan terughalen via de belasting van rijke burgers en bedrijven.
Perspectieven
Volgens het PvdA-Kamerlid Habtambu de Hoop zou het openbaar vervoer een collectieve basisvoorziening moeten zijn. Het OV moet voor iedereen bereikbaar en betaalbaar zijn, vindt hij: "Als je echt afhankelijk bent van het openbaar vervoer, betekent dat ook: geen bus is geen baan."
Lees ook over:
PvdA-Kamerlid Habtamu de Hoop: 'Iedereen zou recht op bereikbaarheid moeten hebben'
Verkeerseconoom Erik Verhoef kraakt een kritische noot op het plan. Hij vraagt zich af of gratis OV arme mensen echt gaat helpen: "et is veel slimmer om direct inkomensbeleid te voeren in plaats van één product gratis te maken."
Lees ook over:
Verkeerseconoom: 'Gratis ov gaat de allerarmsten niet verder helpen'
De Utrechtse gedeputeerde Arne Schaddelee juicht het idee toe om mensen met een krappe beurs gratis met het openbaar vervoer te laten reizen: "Op pad kunnen gaan betekent veel meer dan van A naar B kunnen reizen. Als je niet mobiel bent, dan is ontmoeten lastig en ligt eenzaamheid op de loer."
Lees ook over:
Gedeputeerde Arne Schaddelee: 'Door vervoersarmoede raken mensen steeds meer geïsoleerd'
VVD-Kamerlid Fahid Minhas is flink kritisch op het plan. Ook als het gaat om duurzaamheid: "Uit allerlei wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat gratis openbaar vervoer niet leidt tot minder autoverbruik."
Lees ook over: