Oprichter Stichting Keti Koti Tafel: 'Belangrijk dat rol Nederlandse overheid in slavernijverleden duidelijk wordt'

Zandwijken was maandag niet aanwezig bij het uitspreken van de excuses, ondanks het feit dat ze wel uitgenodigd was. "Dit omdat zwarte gemeenschappen in Nederland nadrukkelijk verzocht hebben om op 1 juli de excuses aan te bieden", zegt ze in Dit is de Dag (NPO Radio 1). "Ook had ik gehoopt dat deze gemeenschappen in een vroeger stadium betrokken zouden zijn geweest over simpele afspraken als wanneer en waar. Ik vond het dus geen feestelijk moment om daar met zijn allen breeduit aanwezig te zijn."

Toch vond ze het een "waardige en plechtige toespraak" van premier Rutte. "Ik denk dat het heel erg belangrijk is voor de witte gemeenschap dat onze premier heeft aangegeven hoe groot de betrokkenheid is geweest van Nederland bij misdaden tegen de menselijkheid."

Het was fijn geweest als de weg ernaar toe ook een helende werking had gehad, zegt Zandwijken. "Nu heeft het veel pijn veroorzaakt en moeten een aantal van de zwarte gemeenschappen zich uiteraard herpakken. Dat gaan we ook zeker doen, want we zijn erg veerkrachtig. Dat hebben we de afgelopen eeuwen wel laten zien."

Bewustwijn

Ze wijst erop dat nog moet blijken hoe groot de rol van de Nederlandse overheid daadwerkelijk was bij het slavernijverleden. "Daar loopt nu nog een onderzoek naar.  "Zodat de Nederlandse samenleving zich realiseert waar al onze welvaart vandaan komt. Dat is echt belangrijke informatie die nu eigenlijk nog onvoldoende is toegelicht."

Dit onderzoek is naar verwachting in juni 2023 klaar. "Ik hoop dat dit in de aanloop naar 1 juli, met de resultaten van het onderzoek in de hand, onderdeel wordt van het bewustzijn van de gehele Nederlandse samenleving."

Spirituele excuses

Onder meer John Brewster van het Diaspora Instituut Nederland pleit ook voor spirituele excuses. "De boosheid van onze voorouders moet ook geheeld worden", zegt hij daarover.

Ook Zandwijken vindt dat spiritualiteit en rituelen belangrijk zijn. "Bij de Keti Koti Dialoogtafel voeren we voorafgaand aan de dialoog waarbij zwart en wit tegenover elkaar zit en elk een eigen gesprekspartner heeft, altijd het kokosolieritueel uit. Dit is een nieuw ritueel, speciaal voor de verbinding en heling tussen zwart en wit. Je smeert elkaars polsen in het meen klein beetje kokosolie om de pijn uit het verleden, dat nog steeds door velen in het leden gevoeld wordt, weg te wrijven."

Het zijn wildvreemde mensen die dat bij elkaar doen, zegt ze. "Na afloop van dat ritueel zie je dat de tranen over de wangen vallen. Dat mensen elkaars hand vasthouden en dan moet het gesprek nog beginnen. Dan kan het gesprek pas echt goed beginnen."