Schuldhulpmaatje: 'De grote piek moet voor ons nog komen'

De vereniging Schuldhulpmaatje bestaat uit lokale netwerken van vrijwilligers die mensen helpen om grip te krijgen op hun schulden. Waar onder meer voedselbanken en landelijke telefoonhulplijnen al een piek ziet in het aantal hulpvragen, ziet de vereniging vooral een 'eerste toename'. Dit komt in ieder geval door naweeën van de coronaperiode, denkt directeur Carla van der Vlist. 

Er is sprake van een hogere instroom dan voor corona. "Er zijn mensen die al wat langduriger financiële problemen aan het ontwikkelen zijn", signaleert Van der Vlist. "Bijvoorbeeld omdat ze in coronatijd werkloos raakten. Vaak waren er ook geen buffers om dingen op te vangen, waarbij je eerder schulden gaat maken. Daarbij is de Belastingdienst na een pauze van twee jaar weer aan het invorderen en staan ook de deurwaarders weer op de stoep. Je krijgt dus een stapeling van effecten." Ze beschrijft dat er een stabiele trend zichtbaar wordt: "We verwachten dat het alleen maar meer wordt."

Piek na vijf jaar

"De voedselbank en telefoonlijnen zijn de 'voorposten'", zegt Van der Vlist. Zo ziet Geldfit.nl, een platform waar Schuldhulpmaatje onderdeel van is en helpt om meer grip op je geld te krijgen, ook een flinke toename van hulpvragen. "Daar zie je dat mensen meer in paniek raken of in actie komen, omdat het wel erg ingewikkeld wordt met de hoge inflatie en energielasten. Wij zien ook al een eerste toename, maar zitten wat verderop in die pijplijn.”

De echte piek komt na vijf jaar, verwacht ze. Ze wijst op de kredietcrisis in 2008, toen ook veel mensen het zwaar hadden. "Wij zagen de piek toen pas in 2013." Er gaat dan ook heel wat aan vooraf voordat iemand bij Schuldhulpmaatje aanklopt, ziet ze. "Het vergt heel wat. Het betekent wel echt dat je zegt: ik heb hulp en begeleiding nodig. Daarbij vragen we ook wat terug van de mensen, om ze echt op weg te helpen."

Hulp vragen

Ze vindt het 'op zich' een goed teken dat het nu ook andere mensen zijn die zich melden bij een landelijke telefoonhulplijn zoals Geldfit.nl. “Dan gaan ze tenminste actief op zoek naar hulp. Als je te lang wacht, loopt je schuld op. Snelle hulp is belangrijk om armoede en schulden te voorkomen. Iedereen heeft er baat bij zo snel mogelijk hulp te zoeken."

Hulp vragen is voor iedereen moeilijk, zegt ze. “Als je financiële zorgen hebt, denk je eerst: het valt mee, volgende maand wordt het beter. Je gaat met potjes schuiven, of vraagt familie op hulp. Duurt het langer, dan zijn er mensen die het hoofd onder de dekens verstoppen of anoniem op internet hulp zoeken. Daarna ontstaat pas de stap of eens te kijken of iemand echt kan helpen.”  

Stress

Ze ziet dat mensen in de stress raken van de oplopende rekeningen. "Bijvoorbeeld doordat de Belastingdienst weer is gaan invorderen. Het geeft natuurlijk paniek als je na twee jaar toch toeslagen terug moet betalen of bepaalde lasten. Ook krijgen sommige mensen nu al nieuwjaarsnota’s van energiemaatschappijen."

Financiële zorgen geven vaak stress en paniek. “We zien vaak dat dat het een beetje lamslaat en dat daardoor niet altijd verstandige keuzes worden gemaakt, maar korte termijnkeuzes. Ook wordt het vertrouwen in de samenleving een beetje verloren.”

Regelingen

De schuldhulpverlening in Nederland en onze maatschappij is gewoon complex, zegt Van der Vlist. "Je hebt wel 70 regelingen waar je een beroep op kan doen, je moet heel hard zoeken om compensatie te krijgen."

Een collectieve actie van vrijwilligersorganisatie, waaronder Schuldhulpmaatje, moet ervoor zorgen dat niemand deze winter in de kou komt te zitten. "We willen iedereen die we maar kennen en te maken hebben met armoede of schulden, warm contacten en met ze kijken of ze wel gebruik maken van de voorzieningen die er zijn. Er blijft per jaar gemiddeld 600 euro per huishouden liggen aan mogelijkheden."