Waarom christelijke boer Bert toch protesteert tegen het stikstofbeleid

Hij is de derde generatie in het bedrijf, vertelt hij in het EO-programma Crux. Eerst zijn opa, toen zijn vader, nu runt hij het boerenbedrijf al 30 jaar samen met zijn vrouw Jenny. Zoon Rudi staat al in de startblokken om het bedrijf straks over te nemen.

In de uitzending is te zien hoe hij meedoet aan een actie waarbij mest op de openbare weg wordt gegooid. “Ik heb altijd gezegd: dat moeten we niet doen”, zegt hij. “Alleen ze willen ons weg hebben en daarom voel ik me best gerechtvaardigd om nu actie te voeren.”

“We hebben twee jaar gepraat, maar er is niet geluisterd”, zegt De Wilde. “Bij veel boeren is het gewoon wanhoop dat ze tot dit soort acties moeten overgaan. Ik denk dat bij veel mensen de wanhoop zonder meer nabij is.”

Vanuit zijn geloof kan hij berusten dat het ooit goed komt, zegt hij. “Daar ben ik van overtuigd. Alleen het is voor ons ongelooflijk lastig om dan je stem te laten horen. Er is geen enkele ruimte om te praten. Ik noem het een arrogantie van deze overheid. Dat voelt voor mij als het recht om op te staan en van ons te laten horen.”

Milieu
Het milieu speelt zeker een rol in zijn bedrijfsvoering. Zo ligt er op het dak van de stal een flinke rij aan zonnepanelen. Ook grenst aan zijn boerderij en landbouwgrond een natuurgebied van 15 hectare. “Eerst was het landbouwgrond, dat is omgezet in natuur”, vertelt de boer. “We hebben 7000 bomen geplant. Jaren geleden had ik me niet kunnen voorstellen dat we dat hadden gedaan.”

We hebben gemeen dat we moeten anticiperen op de wensen van de maatschappij, zegt De Wilde. “Of het natuurdoelen zijn of duurzaamheid: ik denk dat het allemaal van toepassing is in dit gebied. Als we daaraan voldoen, denk ik dat we gewoon boer moeten kunnen blijven. Dat valt me nu ook zo verschrikkelijk tegen in de benadering van het ministerie: alsof we niks gedaan hebben.”

Het voelt wrang: “Dit gebied moest natuur worden en er werd altijd gezegd dat het geen enkel belemmering voor het bedrijf zou hebben. Omdat we hier nu natuur hebben liggen, wordt het wel ingekleurd en moeten we hier 47 procent reduceren. Eigenlijk kun je zeggen dat we ons eigen graf hebben gegraven en dat stuit me enorm tegen de borst. Dat vind ik het oneerlijke aan de huidige plannen.”

Wijsheid
God vragen om wijsheid is belangrijk, zegt de boer. “Ook voor de ministers die verantwoordelijk zijn.” Soms ziet hij pas na jaren dat zijn gebed verhoord is – of niet. “Dat moeten we ook bij God neerleggen en afwachten wat ermee gedaan wordt. Het grijpt me weleens aan dat we er rustig om gaan slapen en dat we de volgende dag weer gerust kunnen beginnen.”

Hoe helpen geloof, principes en idealen de geportretteerde anno 2022 in het dagelijkse leven en de keuzes die daarbij horen? Bekijk de aflevering ‘Actievoeren en bidden’ van het EO-programma Crux terug via NPO Start.