do-re-mi-fa-sol-AI-do
Bekende artiesten klonen met AI: is dat diefstal?
24 april 2024 · 11:59
Update: 25 april 2024 · 06:10
In gesprek met
Jarno Duursma
AI-expert
"Ik vind dat muzikanten rustig moeten ademhalen. De fans blijven echt wel hun muziek kopen."
Caspar de Kiefte
Belangenbehartiger auteursrecht bij de Kunstenbond
"Volgens mij moeten we het voorlopig verbieden totdat er een goede regeling voor bedacht is."
Dennis van Leeuwen
Gitarist van de band Kane
"We worden hiermee ook genoodzaakt om onze muziek 'next level' te maken."
In het kort
Nederlandse muzikanten maken zich zorgen om de diefstal van muziek door kunstmatige intelligentie (AI). Hebben ze gelijk?
Wat denk jij?
Maak jij wel eens muziek?
Dit is de situatie
Nederlandse muzikanten kritisch op 'AI-diefstal'
Heb jij wel eens een eigen nummer geschreven? Met behulp van AI kun je nu binnen tien seconden een hernieuwde Bohemian Rhapsody componeren. Met de stem van Stef Bos. Én met een saxofoonsolo á la Candy Dulfer. Én met een intermezzo van het kerkorgel uit de Notre Dame.
De AI-programma's Suno en vooral Udio liggen in de Nederlandse muziekwereld onder vuur. Met deze tools kun je, zonder enige kennis van muziek, in een handomdraai je eigen nummer maken. Je geeft instructies voor de stijl, de melodie, de zang en de instrumenten, en klaar is Kees. Je kunt daarbij ook gebruikmaken van bekende stemmen, zoals die van Anouk, André Hazes... Of zelfs Geert Wilders. Luister maar naar deze AI-songfestivalinzending van de PVV-politicus:
Artikel gaat verder onder de video.
De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenDe AI-programma's maken zich volgens veel Nederlandse muzikanten schuldig aan diefstal: de programma's nemen zonder toestemming elementen over uit hun zelfgemaakte, auteursrechtelijk beschermde muziek. "Je kunt de ziel van een stem nooit pakken met AI, maar hier schrik ik van", vertelt zanger Stef Bos in het AD. De Kunstenbond onderzoekt of er een rechtszaak aangespannen kan worden. Een groep muzikanten pleit daarnaast voor een 'echte stemmen'-keurmerk in de Nederlandse muziekbranche.
De makers van Udio beweren zelf dat ze geen auteursrechtelijk beschermde muziek kopiëren. Gebruikers die in het AI-programma de naam van een artiest invoeren krijgen ook een error-melding. Dat helpt echter maar weinig, want gebruikers kunnen met slimme trucjes alsnog muziek maken die verdacht veel lijkt op de originele werken van grote artiesten. Is er sprake van diefstal? Moet er meer actie ondernomen worden tegen AI-muziekprogramma's, of moeten artiesten deze ontwikkeling maar accepteren?
Dit is de discussie
Is AI-muziek diefstal?
Caspar de Kiefte, belangenbehartiger auteursrecht bij de Kunstenbond, is fel tegen op de werkwijzen van AI-programma's. Hij vertelt in Dit is de Dag (EO):
"Wij vinden dat muziek niet zomaar gebruikt mag worden voor AI-modellen, zonder toestemming en vergoeding voor de originele makers. Het hele internet wordt nu leeggeschraapt en gebruikt als input. Volgens mij moeten we dat voorlopig verbieden totdat er een goede regeling voor bedacht is."
AI-expert Jarno Duursma denkt net anders over de ontwikkelingen in AI-muziek. Muzikanten moeten zich niet te druk maken.
"Ik ben het er absoluut mee eens dat wanneer AI-bedrijven muziek stelen via internet, dat ze daarvoor moeten betalen. (...) Maar ik vind dat muzikanten rustig moeten ademhalen. De fans blijven echt wel hun muziek kopen."
Zelfs als er een groepje fans overblijft dat geld neerlegt voor albums en singles, zal het volgens De Kiefte voor veel muzikanten lastig worden om rond te komen. AI-tools knagen namelijk ook aan andere inkomstenbronnen voor muzikanten.
"Er is niet alleen behoefte aan topkwaliteit muziek; muzikanten maken vaak ook muziek die ze gewoon helpt om hun boterham te verdienen. Denk aan achtergrondmuziek voor in cafés, onder bedrijfsvideo's... Nu zijn er ineens heel veel playlists met AI-muziek, en dat knabbelt aan dat verdienmodel van muzikanten. Daardoor ontstaat er een wereld waarin het als creatieve maker veel moeilijker wordt om bestaanszekerheid op te bouwen."
Dennis van Leeuwen, gitarist bij de Nederlandse band Kane, sluit zich daarbij aan. Hij ziet het echter ook als een mooie uitdaging voor muzikanten:
"Als je nu middelmatige, inwisselbare muziek maakt, dan word je inderdaad vervangen. Maar we worden daarmee ook genoodzaakt om onze muziek 'next level' te maken."
Voor aspirant-muzikanten is het volgens Van Leeuwen een ander verhaal. Want wie wil nu nog aan een muziekcarrière beginnen als AI jouw inkomen voor je neus weggraait?
"Als je als muzikant wil beginnen moet je heel lang - 10, 15 jaar - oefenen om echt goed te worden. Welke jongen die nu gitaar speelt gaat dat doen als het vooruitzicht is dat je er bijna niks mee kunt verdienen? Dat het bijna onmogelijk is om daarvan te leven, omdat de hele basis weg is en je alleen maar met een tophit kunt floreren?"
Duursma benadrukt dat muzikanten echt niet hoeven te vrezen - ook niet voor de komende generatie. Als artiest heb je kwaliteiten waar AI-programma's niet aan kunnen tippen.
"Niemand zal zijn gitaar naast zich laten liggen omdat je nu met AI een gitaarliedje kunt maken. Ik geloof echt niet dat het zo snel loopt. Muzikanten, creatievelingen en artiesten moeten veel meer vertrouwen hebben in hun eigen kunnen, in hun fanbase en in hun kracht om van mens tot mens connectie te maken."
Hoe gaat AI-muziek zich verder ontwikkelen?
Wat denk jij?
Moet het gebruik van auteursrechtelijk beschermde muziek door AI-programma's verboden worden?
Meer horen?
Luister deze uitzending terug
Wil je meer horen over dit onderwerp? Luister dan naar Dit is de Dag (EO) als podcast:
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen
